Na stronie

Zaproszenie Teatru Śląskiego w Katowicach

Teatr Śląski w Katowicach serdecznie zaprasza wszystkich zainteresowanych do udziału w cyklu „Szlakiem powstańczych losów”, organizowanym z okazji Roku Powstań Śląskich.

W ramach projektu przewidziano trzy spotkania:

  • 16.04.2019 godz.17.00 (Scena Kameralna Teatru Śląskiego) - „Wojna pomnikowa”

  • 14.05.2019 godz. 17.00 (Scena Kameralna Teatru Śląskiego) - „Pamięć powstań i jej polityczne wykorzystanie”

  • 11.06.2019 godz. 17.00 (Scena Kameralna Teatru Śląskiego) - „Powstańcze losy”

Bilety można kupić w kasie teatru, w cenie 1 zł. Serdecznie zapraszamy. Poniżej szczegółowe informacje na temat poszczególnych spotkań.

 Wojna pomnikowa, czyli Piekary Śląskie versus Annaberg

W jakich okolicznościach powstawał Kopiec Wyzwolenia w Piekarach Śląskich i mauzoleum członków Selbschutzu na Górze św. Anny (niem. Annaberg)?

Gdy po stronie polskiej narodziła się idea upamiętnienia powstańców śląskich i ich czynu zbrojnego poprzez usypanie kopca, strona niemiecka odpowiedziała ideą stworzenia pomnika bojowników Selbschutzu, którzy polegli w walkach z powstańcami na Górze św. Anny w 1921 r. Wybór miejsca w jednym i drugim przypadku nie był przypadkowy. Piekary Śląskie leżały nad ówczesną polsko-niemiecką granicą, ale jednocześnie od wielu już lat były miejscem związanym z kultem maryjnym, o silnym znaczeniu religijnym dla Górnoślązaków. Dokładnie tak samo było w przypadku Góry św. Anny. Oczywiście nie bez znaczenia był fakt, że w tym samym czasie w Niemczech władze przejmowała partia nazistowska, czyli NSDAP. Po stronie polskiej odwołano się do starej idei stworzonej przez „śląskiego Wernyhorę” – Wawrzyńca Hajdę. Po stronie niemieckiej ideę budowy mauzoleum wpleciono w ruch tworzenia tzw. „Thingplatz” lub „Thingstätte”, czyli specjalnych miejsc, w których, odwołując się do starogermańskiej mitologii i tradycji zbierania się w jednym, określonym miejscu, mogłyby się odbyć nowe, nazistowskie spektakle. Stąd budowa wielkiego amfiteatru, a dopiero później mauzoleum. Prezentacja opowie o przebiegu tej „pomnikowej wojny” i jej finale.

 

Pamięć powstań i jej polityczne wykorzystanie

Jak w okresie międzywojennym strony polska i niemiecka wykorzystywały pamięć walki o Górny Śląsk i swój w nich udział? W jaki sposób to tej politycznej walki wykorzystywano pamięć o weteranach walk?

Po polskiej stronie granicy utworzono Związek Powstańców Śląskich, a po niemieckiej różne inne organizacje kombatanckie, łącznie z utworzeniem na krótko przed wybuchem II wojny światowej organizacji „Freikorps”, odwołującej się do idei dawnych walk. Spotkanie będzie ilustrowane zdjęciami pokazującymi inne powstańcze pomniki, budowane zarówno po stronie polskiej, jak i niemieckiej. Związek Powstańców Polskich miał również swój udział w kampanii wrześniowej 1939 r., o czym również będzie mowa.

Spotkanie odbędzie się przy udziale dwóch zaproszonych gości, którzy opowiedzą o traktowaniu weteranów powstańczych walk po stronie polskiej i niemieckiej.

 

Powstańcze losy

Jaki los spotkał Emila Barona, dowódcę powstańczej kompanii z terenu Piekar Śląskich, biorącej czynny udział we wszystkich trzech powstaniach?

W oparciu o opracowywaną przez Dariusza Pietruchę książkę, która ukaże się w 2019 r. z okazji rocznicy I powstania śląskiego, autor przedstawi nigdy dotąd niepublikowane wspomnienia Emila Barona. Będzie to opowieść o wielu nieznanych faktach związanych z działalnością powstańców, ich walką i zaangażowaniem. Spotkanie przybliży wspomnienia, wydarzenia i towarzyszące im emocje opisywane przez zwykłego powstańca. To zapis tamtych czasów z pierwszej ręki, pełen dramatyzmu, a jednocześnie prostych uczuć osób biorących udział w powstaniach.

Ilustracje ze zbiorów Dariusza Pietruchy.