"Droga do UNESCO" - wykład Pana Zbigniewa Pawlaka
- Szczegóły
- Kategoria: Informacje
- Opublikowano: wtorek, 05, marzec 2019 16:49
- instruktor
- Odsłony: 1238
„ DROGA DO UNESCO” - wykład Pana Zbigniewa Pawlaka
Niecodzienny, wyszukany i unikatowy oraz wyjątkowy temat przedstawił Słuchaczom Piekarskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku Pan Zbigniew Pawlak – lider przedsięwzięcia i współautor wniosku o wpisanie „Kopalni ołowiu i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach” na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Zanim o sukcesie Władz i Organizacji Miasta Tarnowskie Góry na skalę światową, pragnę kilka zdań wspomnieć o jednej z organizacji ONZ. UNESCO – to organizacja wyspecjalizowana, której podstawowym celem jest wspieranie współpracy międzynarodowej w dziedzinie kultury, sztuki i nauki, a także wzbudzanie szacunku do praw człowieka bez względu na kolor skóry, status społeczny i religię. Jej prerogatywą w ostatnim okresie jest również promocja wolnego słowa na świecie. Organizacja utworzona 16 XI 1945 r. ma siedzibę w Paryżu. Jej członkami są 193 państwa, w tym Polska od 4 XI 1946 r.
UNESCO stało się promotorem dialogu pomiędzy narodami i cywilizacjami, a także stworzyło prestiżową Listę Światowego Dziedzictwa. Znajdują się na niej cenne zabytki i unikaty przyrodnicze całego świata. W naszym kraju istnieje 16 zespołów wpisanych na tę listę.
Pan Zbigniew. Pawlak pokazał w swojej prezentacji niektóre obiekty wpisane na listę na całym świecie, w tym z Polski. Razem 1100 obiektów o charakterze klimatycznym, glebowym, krajobrazy przyrody, obiekty sakralne, całe miasta, zespoły przyrodniczo – kulturowe.
Kryteria wpisów obiektów na listę są bardzo surowe. Chodzi w nich przede wszystkim o wyjątkowe, powszechne wartości, które mają znaczenie dobra kulturowego. Dziedzictwo – zaznaczył Pan Prelegent - to zasób nieodnawialny, a część dziedzictwa to dobro wspólne, będące własnością całej ludzkości.
Pan Pawlak – urodzony piekarzanin – wraca do swoich korzeni, ale związany jest od lat z miastem Tarnowskie Góry. Mówi o nim z pietyzmem i bardzo ciepło.
Tarnowskie Góry to miasto o dużym obszarze, niezwykłe, unikatowe, o bogatej historii, tradycji związanej z wieloma wydarzeniami, które się kultywuje i promuje. Nie da się tego miasta nie kochać i nie się nie pracować na rzecz jego rozwoju - dodaje Pan Prelegent., który od wielu lat jest bardzo aktywnym członkiem Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej, organizacji pozarządowej, której oddał serce, duszę,czas i część swojego majątku, a którą uważa za Strażnika Dziedzictwa Rzeczpospolitej. Został Asystentem Burmistrza Miasta TG ds. UNESCO. Obecnie pełni funkcję Przewodniczącego Stowarzyszenia.
Prace nad przygotowaniem wpisu do rejestru na Listę Dziedzictwa Światowego po zgłoszeniu wniosku i jego przyjęciu, trwały 6 lat, a jego ocena 18 miesięcy.
Oto niektóre z jego elementów: podziemne wyrobiska, portal wylotu sztolni Boże Wspomóż, rozno tej sztolni i sama sztolnia, szyby, szyby sztolniowe, parki miejskie, krajobraz pogórniczy Srebrnej Góry, szyb Koehler z wieżą wodną – część systemu stacji miejskich wodociągów.
Historia obiektów związanych z górnictwem sięga na tych terenach XII wieku, a kluczowym był wiek XVI. TG stały się największym producentem wydobywczym cynku, wydobywano też srebro, złoto, ołów. Kopalnie: Nowa Helena, Cecylia, Wilhelmina, Szarlej znajdowały się na terenie miasta Piekary Śl., inne w Radzionkowie. Tutaj tez rozwijało się górnictwo kruszcowe, jednak w niewielkim wymiarze. Miasto TG jest w posiadaniu wielu bezcennych archiwalnych dokumentów, które pozwalają ustalić na podstawie zapisów bardzo ważne elementy i historię badanych obiektów.
Tym, których interesują zabytki wpisane na listę, a jest ich 28, polecam sięgnąć do wydawnictw Towarzystwa Ziemi Tarnogórskiej. Znajdą tam Państwo dokładny opis procesu realizacji wniosku o wpis, objaśnienia wielu nazw: np. Ordunek górny, galena, hora, berg, mont, gora, kunszty wodne, gwarki i wiele innych, dziś już nieużywanych, ale warto je zapamiętać.
Na opisywanym terenie znajdowało się 20 000 „dziur”- były to szyby. 13 sztolni przepompowywało 20 tys. metrów sześc. wody. Stąd pierwsze wodociągi w Europie również tutaj.
Kopalnię zabytkową oraz Sztolnię Czarnego Pstrąga uruchomiono po II wojnie światowej. Podziemne trasy turystyczne o długości 150 km. uosabiają kult św. Barbary – patronki górników i szczęśliwej śmierci.
A dzisiaj, kopalnia, sztolnie, rowy, hałdy, urocze krajobrazy i unikalne elementy architektury pogórniczej, muzeum górnicze, a w nim jedyna ocalona na świecie maszyna parowa, stają się motorem turystyki w tym mieście, która z kolei popycha z wielkim rozmachem koło gospodarczego wzrostu krajów rozwijających się.
Pozostają pytania : czy całkowicie zabudujemy obszar górniczy działkami budowlanymi? Czy postęp techniczny, nakierowany głównie na efekt ekonomiczny sprawi, że ogromna część obiektów techniki wytworzonych przez naszą cywilizację ulegnie zniszczeniu bezpowrotnie? Czy to dziedzictwo pozostawione przez gwarków i górników kruszcowych, a posiadające oryginalne, wyjątkowe, identyczne i integralne cechy z atrybutem przekraczającej granice narodowe wartości kulturowej, będzie ważne dla obecnych i przyszłych pokoleń całej ludzkości?
To wielkie zadanie i odpowiedzialność dla podejmowania dalszych działań na tym terenie dla władz miasta i organów je wspierających - DZIEŁO NATURY – SZTUKA CZŁOWIEKA.
Wpisanie w dniu 9 lipca 2017 roku całego kompleksu zabytków tarnogórskiego pogórniczego podziemia i związanych z nim systemem gospodarowania wodą na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO spowodowało, że te zabytki otrzymały światową rangę. To pierwszy taki wpis z terenu Górnego Śląska.
Oklaski i kwiaty, słowa uznania dla Pana Zbigniewa Pawlaka i towarzyszącej mu Pani Ireny Kulisz – członkini SMZT, która zapraszała do zwiedzania zabytków, oraz gratulacje były wyrazem podziękowania obecnych Słuchaczy PUTW.
Opracowała Jadwiga Głogowska